100 روز حساس برای تهران - مدرسه مالک اشتر

به گزارش مدرسه مالک اشتر، تنها یک ماه سال آبی نو گذشته است و در چنین شرایطی همه از روز های بحرانی و کم آب در ایران سخن می گویند. آنچنان که از خبر ها برمی آید شرایط در تهران بحرانی تر از جا های دیگر است. در تابستانی که گذشت بحران آب در ایران کار را به جایی رساند که به شهروندان دو استان با تانکر آبرسانی شد.

به گزارش شرق، با این توصیف و تصویری که آمار ها از شرایط آب این روز های تهران نشان می دهد آیا باید منتظر چنین شرایطی در تهران هم باشیم؟ این البته تنها تهران نیست که در مرز خطر قرار گرفته است؛ آمار های منتشره از میزان آب ذخیره شده پشت سد ها نشان می دهد که سال سختی در پیش داریم.

با گذشت یک ماه از سال آبی (1401-1402) میزان حجم آب در مخازن سد های کشور حدود 18.12 میلیارد مترمکعب است و می توان گفت که میزان آب ورودی به مخازن سد ها حدود 14 درصد کاهش یافته و ذخایر مخازن سد های تهران نیز حدود 361 میلیون مترمکعب است و این یعنی نسبت به سال گذشته و در همین بازه زمانی که حدود 441 میلیون مترمکعب بود، میزان ذخایر سد ها 18 درصد کاهش داشته است.

ایران در سال آبی 1400 - 1401 که شهریورماهش به پایان رسید، رتبه یازدهم خشک سالی را داشت. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشک سالی هم در واکنش به شرایط آبی کشور گفته که بارندگی های امسال نسبت به شرایط نرمال در برخی استان ها بین 80 تا 90 درصد کاهش داشته است و بارش های پاییزی نیز از دهه سوم آبان ماه تا حد نسبتا نرمالی شروع خواهند شد.

شرایط نگران کننده سد های ایران

آمار دفتر اطلاعات و داده های آب کشور نشان می دهد با سپری شدن 30 روز از سال آبی (1401-1402) میزان حجم آب در مخازن سد های کشور حدود 18.12 میلیارد مترمکعب بوده و شاهد کاهش 14درصدی ورودی به مخازن نسبت به سال گذشته هستیم.

کشور در سال آبی 99 - 1400 رتبه سوم خشک سالی را در طول 50 سال گذشته و سال آبی 1400 - 1401 که شهریورماهش به پایان رسید، رتبه یازدهم خشک سالی را داشته است. این در حالی است که طبق پیش بینی سازمان هواشناسی بارندگی های امسال نسبت به شرایط نرمال 70 درصد کاهش داشته و میزان بارش های پاییز 50 درصد کمتر از شرایط نرمال خواهد بود.

شرایط بارندگی مهرماه نشان می دهد که پیش بینی ها تقریبا درست بوده است. آمار ها نشان می دهد از ابتدای سال آبی نو تا 24 مهرماه میزان بارندگی در کشور ایران به طور میانگین در حدود 0.8 میلی متر بوده، این در حالی است که میزان بارندگی بلندمدت در همین تاریخ در حدود 4.8 میلی متر بوده است.

علاوه بر کاهش بارندگی در سال های اخیر و سال آبی جاری، اطلاعات آب و هوایی نشان می دهد که میانگین دما در مهرماه جاری در بیشتر استان های کشور از میانگین بلندمدت بیشتر بود و در کل کشور در حدود دو درجه سانتی گراد دمای میانگین در روز 24 مهرماه از میانگین بلندمدت مشابه بیشتر بوده است.

بررسی شرایط ورودی سد های کشور نشان می دهد ورودی به مخازن در سال آبی جاری به 830 میلیون مترمکعب رسیده که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته 14 درصد کاهش دارد. همچنین میزان پرشدگی سد زاینده رود در استان اصفهان، سد های استان تهران، سد های استان خوزستان و سد های حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شرایط فعلی به ترتیب حدود 11 درصد، 19 درصد، 43 درصد و 29 درصد است.

ذخایر مخازن سد های تهران نیز در حدود 361 میلیون مترمکعب است، درحالی که در سال گذشته در همین تاریخ حجم ذخایر سد های تهران در حدود 441 میلیون مترمکعب بوده که نشان دهنده کاهش حدود 18درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است.

100 روز حساس برای تهران

تهرن تنها صد روز آب دارد. این خبری است که هفته گذشته منتشر شده و بسیاری را نگران کرده است. محمد بختیاری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران اول آبان امسال گفت که تهران فقط برای صد روز آب دارد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران در برنامه تلویزیونی با بیان اینکه مصرف آب شرب روزانه تهران سه میلیون مترمکعب است، گفت: اگر تمهیدات لازم و صرفه جویی صورت نگیرد، اوایل زمستان به مشکل خواهیم خورد.

علی رغم حرف های نگران کننده مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران، اما هنوز خبری از اتخاذ سیاست های انقباضی در مصرف آب نیست. آمار ها نشان می دهد که مصرف آب در تهران همچنان زیاد است و این مصرف زیاد در کنار شرایط ذخیره آب پشت سد ها می تواند شرایطی، چون شهرکرد یا همدان در تابستان امسال را برای مرکز رقم بزند.

بر اساس آخرین آمار میزان مصرف آب در تهران روز جمعه 22 مهرماه 1401، 46 هزار لیتر در هر ثانیه ثبت شده که معادل مصرف 30 هزار بطری آب معدنی یک ونیم لیتری در هر ثانیه است. میانگین مصرف آب مرکز در روز های اخیر در هر روز حدود سه میلیارد و 300 میلیون لیتر است و با توجه به ذخایر آبی موجود، تهران، شهری مقاوم در مقابل تنش آبی نیست.

بر اساس بند ی تبصره 8 قانون بودجه و همچنین ضرورت حفاظت از منابع آب که در سال های اخیر به علت تداوم خشک سالی با محدودیت روبرو شده است، آب مشترکان بدمصرف در ساعاتی از روز قطع می شود.

این اقدام تا زمان اصلاح رفتار و مصرف آنان مطابق با الگو ادامه خواهد داشت. محمدرضا بختیاری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب تهران در این رابطه می گوید: از نیمه مهرماه امسال با رصد میزان مصرف آب، برنامه قطع موقت آب مشترکان بدمصرف تهرانی در دستور کار قرار گرفت و تا به امروز نیز آب تعدادی از این مشترکان در ساعاتی از روز قطع شده است و اجرای این برنامه تا تغییر رفتار در مصرف آب این دسته از مشترکان ادامه دارد.

بر اساس این آمار 59 درصد مشترکان پرمصرف اند و مصرف 14 تا 28 مترمکعب یعنی تا دو برابر الگو داشته اند و چهار درصد مشترکان نیز اساسا بدمصرف به شمار می روند و مصرف آب شرب آن ها از 28 مترمکعب در ماه نیز فراتر رفته است و بنا بر آمارها، این دسته از مشترکان به تنهایی 10 درصد از کل آب شرب بخش خانگی تهران را مصرف می کنند.

پاییز کم آب تهران

علی رغم گذر از پیک تابستان، اما همچنان بحران آب در کشور وجود دارد و پاییز نیز تا به امروز نتوانسته مرهمی بر شرایط فعلی شود. در برخی استان ها همچون ایلام، کرمانشاه، سمنان، همدان، زنجان و خوزستان شاهد کاهش 30درصدی بارش ها هستیم، در این بین مرکز نیز 26 درصد کاهش بارندگی داشته و تنها در سه استان سیستان و بلوچستان، کرمان و هرمزگان بارندگی مثبت ثبت شده است.

امسال هم مانند سال گذشته خشک سالی تداوم دارد و همین امر سبب شده با کاهش سطح منابع آب های زیرزمینی و آبخوان ها روبه رو شویم. بارندگی های امسال با وجود آنکه نسبت به سال گذشته 30 درصد رشد داشته است، اما نسبت به شرایط نرمال 18 درصد کاهش نشان می دهد.

30 درصد رشد بارندگی تنها پنج درصد حجم ورودی به سد ها را افزایش داده است. اکنون سد ها 41 درصد پرشدگی دارند، درحالی که باید 50 درصد پرشدگی داشته باشند که این کاهش ناشی از شرایط خشک سالی است.

اکنون میزان ورودی آب به مخازن سد های پنج گانه تهران با کاهش 16درصدی نسبت به سال آبی گذشته روبه رو است و در آستانه فصل پاییز و شروع سال آبی نو با 411 میلیون مترمکعب ذخیره آبی و کسری 89 میلیون مترمکعبی نسبت به سال گذشته وارد سال آبی 1401-1402 شده ایم.

همچنین آمار دفتر اطلاعات و داده های آب کشور نشان می دهد با سپری شدن 16 روز از سال آبی (1401-1402)، میزان کل حجم آب در مخازن سد های کشور حدود 18.57 میلیارد مترمکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته تغییر نکرده است.

میزان پرشدگی سد زاینده رود در استان اصفهان، سد های استان تهران، سد های استان خوزستان و سد های حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شرایط فعلی به ترتیب حدود 12 درصد، 20 درصد، 44 درصد و 31 درصد است.