چگونه با غم تمام شدن سریالی که دوست داشتید کنار بیایید؟ - مدرسه مالک اشتر

به گزارش مدرسه مالک اشتر، تماشای فیلم و کتاب خواندن از جذاب ترین، کم هزینه ترین و ساده ترین تفریحاتی است که می توانید برای کوتاه کردن روزهای کش دار و حوصله سر بر رویشان حساب کنید اما زیر پوسته این فعالیت های دوست داشتنی، غول بی شاخ و دمی پنهان است که احتمالا با آن رو به رو شده اید؛ احساس افسردگی که پس از تماشای فیلم یا خواندن کتاب به سراغمان می آید.

در این مقاله درباره این درد مشترک صحبت می کنیم. پس اگر شما هم فکر کردید دنیا پس از سریال محبوبتان به خاتمه رسیده یا بعد از تمام شدن کتاب موردعلاقه تان دل تنگ شخصیت اصلی شدید و یواشکی برایش اشک ریختید، با ما همراه باشید تا با این پدیده عجیب و راه های رهایی از آن آشنا شوید.

PSDS یا سندروم افسردگی پس از تماشای سریال چیست؟

سندروم افسردگی پس از تماشای سریال یا Post Series Depression Syndrome که به اختصار PSDS هم نامیده می گردد، حالتی از غم و افسردگی است که معمولا پس از تمام شدن سریال های طولانی به سراغمان می آید. البته می توان این تجربه را به کتاب و فیلم هم تعمیم داد. هنوز دلیل مشخصی برای این پدیده دردناک تعریف نشده اما احتمالا خو دریافت با دنیایی که از زندگی واقعی مان فاصله دارد، باعث می گردد بعد از تمام شدن قصه ها (حالا چه در قالب فیلم و سریال، چه در قالب کتاب) به دنیای واقعی پرت شویم و این تعارض موجی از غم و ناراحتی را در ما ایجاد کند.

از آنجایی که بسیاری از ما این احساس را شرم آور می دانیم و فکر می کنیم احتمالا فقط بچه ها به خاطر تمام شدن قصه ها گریه می نمایند، از صحبت کردن درباره آن و به اشتراک گذاشتن تجربیات و راه چاره هایمان اجتناب می کنیم. پس برای اینکه قبح ماجرا بریزد، اجازه بدهید از خودم مایه بگذارم و یکی از تجربیات کمی خجالت آورم را برایتان تعریف کنم.

رمان سو قصد به ذات همایونی رضا جولایی یکی از بی نظیرترین داستان هایی است که درباره تاریخ معاصر ایران خواندم. کتاب روایتگر ماجرای کم تر شنیده شده ترور نافرجام محمد علی شاه قاجار است. داستان برایم به حدی جذاب بود و از سیر و سلوک در کوچه پس کوچه های تهران قدیم به اندازه ای کیفور شده بودم که با خاتمه کتاب تا چند روز به افسردگی باورنکردنی دچار شدم.

از همه عجیب تر اینکه یک زینال نامی در کتاب وجود داشت که آن قدر دل تنگش بودم که انگار با یکی از دوستانم در دنیای واقعی برای همواره خداحافظی کردم. کارم تا چند روز شده بود تورق مجدد کتاب و غصه خوردن که اصلا چه وقت تمام شدن بود و مثلا می مردی چند هفته دیگر خواندنش را کش می دادی!

در نهایت پس از چند روز جستجوی مصرانه در انواع و اقسام منابع درباره ریشه های تاریخی کتاب و پیدا کردن اسامی رمان های مشابه و خواندن صد باره صفحات موردعلاقه ام، به این نتیجه رسیدم به هر حال زندگی ادامه دارد و با نام گذاری یکی از گلدان های خانه به اسم مبارک زینال، قضیه فیصله پیدا کرد!

مشابه این ماجرا را بارها و بارها در خصوص سریال هایی مثل بریکینگ بد و گیم آف ترونز تجربه کردم و از حالا فکر می کنم چطور با غم اندوه ناشی از خداحافظی با پروفسورِ سرقت پول و تامی شلبیِ پیکی بلایندرز کنار بیایم.

علل ایجاد افسردگی پس از تماشای سریال

بسیاری از روانشناسان معتقدند PSDS احساسی شبیه به شکست عشقی را در افراد ایجاد می نماید. در این بخش به صورت جزئی به برخی از شایع ترین دلایل ایجادِ سندروم مزمنِ فیلم بازها و کتاب خوان ها خواهیم پرداخت و بعد به سراغ راه چاره هایی برای مواجهه با آن خواهیم رفت.

1- تماشای دنیا از زاویه ای متفاوت و غیرمعمول

انسان مدرن به اندازه ای درگیر روزمرگی است که تماشای فیلم و خواندن کتاب از ساده ترین و ارزان ترین راه هایی است که او را از دنیای واقعی جدا می نماید. سیر و سلوک در دنیا ناشناخته ای که شباهت چندانی به زندگی روزمره مان ندارد، به صورت ناخودآگاه قوه تخیل را فعال می نماید و معمولا داستان را در ذهنمان آن طور که دوست داریم ادامه می دهیم.

فیلم ها و کتاب ها حکم ماشین زمان را دارند و به یاری آن ها می توانیم در دوره های مختلف تاریخی و کشورهایی که بعید است در واقعیت از چند کیلومتری شان هم رد شویم، سفر کنیم. با همه این اوصاف طبیعی ست که تمام شدن این سفرهای هیجان انگیز اصلا به مذاقمان خوش نیایید و تحمل دوباره دنیا شلوغ و بی نظم سخت تر از قبل باشد.

2- راهی امن برای ابراز احساسات سرکوب شده

در وجود همه ما احساساتی پنهان شده که از آشکار کردنشان واهمه داریم. فیلم ها و کتاب ها راه خوبی برای تماشای احساسات سرکوب شده مان هستند. برای مثال اصلا عاقلانه نیست که برای بالا بردن آدرنالین در دنیای واقعی دست به سرقت بزنیم اما می توانیم در دنیای تخیلی فیلم ها هم پای خطرناک ترین گانگسترها و سارقان دنیا این احساس را تجربه کنیم.

پس از آنجایی که با تمام شدن فیلم، فکر می کنیم دیگر راهی برای ابراز احساساتمان وجود ندارد، غم و اندوه را در آغوش می گیریم و به زندگی کسالت بارمان ادامه می دهیم.

3- زندگی در رویاها

دنیا بسیاری از فیلم ها و کتاب ها در ایده آل ترین حالت ممکن و شبیه به رویاهایمان هستند. زمانی که فیلم به خاتمه می رسد احساس می کنیم بخشی از رویاهایمان را هم برای همواره در آن دنیای دوست داشتنی جا گذاشتیم و از آنجایی که شرایط زندگی واقعی هیچ وقت در ایده آل ترین حالت ممکن نیست، موجی از ناراحتی به سراغمان می آید.

مثلا وقتی نوجوان بودم دوست داشتم به اندازه والتر وایتِ بریکینگ بد شیمی دان خوبی باشم اما در واقعیت از یک کارشناس معمولی شیمی فراتر نرفتم و بعداً هم متوجه شدم اصلا برای این کار ساخته نشدم!

با علایم PSDS یا سندروم افسردگی پس از تماشای سریال آشنا شوید

علایم PSDS در همه افراد یکسان نیست اما شایع ترین هایشان عبارت اند از:

• احساس غم و اندوه شدید
• ناتوانی در تماشای فیلم ها، سریال ها یا خواندن کتاب های دیگر
• عشق ورزیدن افراطی به بخشی از داستان یا یکی از شخصیت های فیلم و کتاب
• نیاز به تماشای چندباره فیلم و تورق مجدد کتاب برای کشف دوباره لحظات لذت بخش
• جستجوی افراطی برای فیلم ها یا کتاب هایی با داستان های مشابه
• عضویت یا تاسیس صفحه های هواداری

راه چاره هایی برای رهایی از علایم PSDS

حالا که متوجه شدید این مشکل اصلا شخصی و خجالت آور نیست و همین الان که این مطلب را می خوانید افراد زیادی در سراسر دنیا با آن دست و پنجه نرم می نمایند، وقت آن رسیده از شر علایم آزاردهنده این سندروم رها شوید و خودتان را برای ماجراجویی های بیش تر آماده کنید.

1- پیدا کردن دلیل اصلی غم و اندوه

اول یک لیوان آب بخورید و بعد بدون تعصب به این فکر کنید که دقیقا کدام بخش از فیلم یا کتاب باعث این حجم از اندوه می گردد؟ چه چیزی در زندگی واقعی و دنیای فانتزیِ موردعلاقه تان متفاوت است؟ قهرمان محبوبتان چه ویژگی هایی دارد که شما ندارید؟ اگر کدام بخش از داستان در دنیای واقعی اتفاق می افتاد حاضر بودید، قید فیلم را برای همواره بزنید؟

مشابه پاسخ تک تک این سوالات را در دنیای واقعی ایجاد کنید. البته بدیهی است که عملی کردن برخی از خواسته هایتان امکان پذیر نیست؛ مثلا متاسفانه نمی توانید اژدهای دنریس تارگرین را در پارکینگ خانه داشته باشید اما می توانید شجاعت و اعتماد به نفسش را به زندگی واقعی اضافه کنید.

2- در دنیای فانتزی فیلم ها و کتاب ها غرق نشوید

دنیای فانتزی فیلم ها و کتاب ها به شدت جذاب است و می توانید هر کاری که دلتان می خواهد را انجام دهید و هیچ اهمیتی هم ندارد که خواسته هایتان تا چه اندازه امکان پذیرند اما به یاد داشته باشید توقف بیش از حد در این دنیا از شما موجود منزوی می سازد که امکان تعامل با دنیای واقعی و حل تعارضات پیش آمده را ندارد.

3- باور کنید دنیای واقعی هم می تواند جذاب باشد

همین حالا دست به کار شوید و سرگرمی واقعی پیدا کنید که حالتان را بهتر می نماید. فعالیتی که در آن احساس ارزشمندی به سراغتان می آید و گذر زمان را متوجه نمی شوید.

برای آغاز به دنبال تفریحات لاکچری نباشید؛ پس همین الان زانوی غم بغل کردن را کنار بگذارید، روی پاهایتان بایستید و با گفتن جمله لوس دنیا هنوزم خوشگلیاشو داره فقط کاری که حالتان را بهتر می نماید را انجام دهید؛ فرقی نمی نماید، درست کردن یک قابلمه ماکارونی چرب و چیل یا یک سفر چند روز در دل جنگل های شمال.

4- ژانر محبوبتان را تغییر دهید

شاید وقت آن رسیده که ژانر محبوبتان را برای مدت کوتاهی تغییر دهید و فضاهای دیگری را تجربه کنید. با این کار هم از شر عذاب وجدان تماشای آثاری در ژانر فیلم موردعلاقه تان خلاص می شوید و هم فیلم ها و کتاب های متنوعی را کشف خواهید کرد که حتما اوقات فرح بخشی را برایتان فراهم می نماید.

* یک تجربه کاملا شخصی؛ تماشای انیمیشن های پیکسار و دیزنی همواره علائم PSDS را کاهش می دهد و یاری می نماید راحت تر از این حال و هوای غم آلود بیرون بیایم.

در خاتمه از قلم نیاندازید این اولین و آخرین باری نیست که این احساس را تجربه می کنید. پس مثل یک سرباز ورزیده خودتان را برای نبرد تن به تن بعدی آماده کنید.

اگر شما هم PSDS را تجربه کردید، مسرور می شویم نظراتتان درباره این پدیده و راهکارهایی که برای رهایی از آن دارید را با ما در میان بگذارید.

منابع: the game of nerds و optimist minds